Stress en burn-out
Stress is niet per definitie ongezond. ‘Het zet je op scherp als het moet, maakt je slimmer, alerter en sneller. Zonder stress ga je dood, vrij letterlijk.' Dit zegt psychiater en onderzoeker Christiaan Vinckers. Te veel of te lang stress ervaren echter is wel ongezond. Doordat je te weinig tijd hebt om te herstellen, kan je energiesysteem ontregeld raken. Dit leidt tot uitputting en kan tot arbeidsongeschiktheid leiden. Stress is feitelijk een energieziekte met als gevolg lichamelijke uitputting en psychische klachten. Wat kun je er aan doen?
Lees verder...
Een aantal symptomen staat (bijna) altijd op de voorgrond:
-
Extreme uitputting: er is sprake van overmatige fysieke vermoeidheid. Zelfs een glas water pakken in de keuken is al een hele opgave voor je
-
Je ervaart een afnemend vertrouwen in je persoonlijke competenties: ‘vroeger kon ik alles aan, nu krijg ik niks meer voor elkaar’.
-
Je hebt een cynische blik op jezelf, je werk en de wereld gekregen. Je neemt afstand van je werk en je collega’s.
​
Welke klachten heb je verder?
​
Lichamelijke klachten: hoofdpijn, hartkloppingen, migraine, slecht slapen, pijn op de borst, minder eetlust.
Emoties: angst, prikkelbaarheid, vijandigheid, spanning, onrust, pessimisme, cynisme.
Denken: vergeetachtigheid, verstrooidheid, pieker gedrag, tunneleffect, geen uitweg meer zien, concentratieproblemen.
Zelfbeeld: je twijfelt aan je eigen capaciteiten, je voelt je sneller machteloos in situaties dan normaal, je denkt dat je niet meer in staat bent om je gewone bezigheden uit te voeren, je maakt vanwege problemen in het denken ook meer fouten in je werk en dit versterkt je idee dat je incompetent bent.
Gedrag: vluchten uit je werk en relaties ontvluchten, (veel) kritiek hebben op collega’s, bazen, werk, je kunt je boos maken om futiliteiten, je stelt uit en plant slecht: het loopt spaak!
Werk dat veel van je vraagt, waarin je weinig autonomie ervaart en waarvoor je weinig waardering krijgt leidt op den duur tot het gevoel dat bent opgebrand. Gevolg is vaak dat werk- en privéproblemen in elkaar gaan overlopen.
Als je je herkent in onderstaande typeringen ben je gevoeliger voor burn-out:
-
Ik ben een perfectionist.
-
Ik ben een pleaser, ik zorg graag voor andere mensen en vind harmonie op de werkplek van belang.
-
Ik heb de neiging om zaken uit te stellen.
-
Ik ben een High Sensitive Person (HSP): ik ben gevoelig voor allerlei prikkels van buitenaf, heb veel aandacht voor details en zaken kunnen mij emotioneel diep raken.
-
Ik ben een workaholic.
​
Burn-out en depressie: het verschil
​
80% van de klachten bij depressie en burn-out hebben een overlap. Dit maakt het niet makkelijk om een juiste diagnose te stellen en hier gaat het nogal eens mis. Bij een burn-out staat de uitputting, zowel lichamelijk als geestelijk en emotioneel op de voorgrond. Een depressie is een stemmingsstoornis waarbij de sombere stemming overheerst.
​
Behandeling
​
Iedere burn-out is uniek en daarom is de aanpak van de klachten maatwerk. In alle gevallen echter gaat het volgende op bij burn-out behandeling:
-
Eerst is rust van belang. Omdat je lang in de ‘aan’ stand hebt gestaan duurt het even voordat je langdurig in de ‘uit’ stand komt te staan, je kunt ontspannen. Dit is ook eigenlijk de oorzaak van je burn-out: je weet de ‘uit’ knop niet meer te vinden, laat staan dat je deze kunt uitschakelen.
-
Rust is de afwezigheid van werkdruk en werkstress en tijdelijk ontheven zijn van verantwoordelijkheden hiervoor. Dit stemmen we natuurlijk af met je werkgever als je een dienstverband hebt
-
Dat betekent niet dat je niks doet en op de bank voor je uit zit te staren. Je leert namelijk tegelijkertijd weer in verbinding te komen met zaken waar je plezier aan beleeft maar waar je geen tijd en/of energie voor had.
-
Je wordt geholpen, en als het moet letterlijk, weer in beweging te komen. Op je eigen tempo en de manier waarop jij dat wil. Ook zo neem je zelf de regie over je leven in eigen handen.
-
Je wordt geholpen om weer structuur in je dagelijks leven aan te brengen zodat je balans krijgt en houdt in werk, ontspanning, voeding en (nacht)rust. Dit is de basis voor langdurig herstel.
-
Ik leg je goed uit wat stress is, hoe chronische stress je leven ontregelt en leidt tot burn-out.
-
We brengen in kaart hoe het bij jou zo ver is gekomen en welke werk- en privé factoren een rol spelen hierbij.
-
We brengen in kaart hoe jouw individualiteit en jouw kwaliteiten bij hebben gedragen aan je burn-out. Hierdoor leer je om anders om te gaan met jezelf, met anderen en met problemen. Je leert beter je grenzen aan te voelen, wat je wil en niet wil en hoe je dit op een assertieve manier kunt aangeven.
-
Door o.a. mindfulness leer je om je aandacht beter te richten en te verdelen. Je leert stresssignalen kennen in je lichaam en geest en daar op een milde, accepterende en niet oordelende manier mee om te gaan. Zo zorg je er zelf voor dat je stressniveau gezond blijft en voorkom je terugval.
-
Alles bij elkaar leidt dit tot de manier van leven die bij jou hoort, waarbij je bewuste keuzes kan maken, verantwoordelijkheid neemt hiervoor en je tot uitdrukking brengt in ‘toegewijd handelen’ welke waarden voor jou in jouw leven van belang zijn.